Praten bij de pronkbeker
Let op: dit is een weblog uit 2019. Onderstaande informatie is daardoor (deels) niet meer actueel.
Iedereen heeft een mening over de pronkbeker. Sommigen vinden hem prachtig, anderen vinden hem eigenlijk een beetje lelijk. En weer andere bezoekers zijn vooral geïnteresseerd in het mysterieuze verhaal van het Palmhoutwrak, waarin de beker gevonden is. Want hoe is het toch mogelijk dat zoiets bijzonders vierhonderd jaar in de bodem van de Waddenzee heeft gelegen? Dat kan toch eigenlijk niet? En van wie zou hij geweest zijn?
Fascinerend
Het zijn maar wat van de reacties die wij bij Museum Kaap Skil krijgen op de verguld zilveren pronkbeker. Deze zomer sta ik elke dinsdag en donderdag bij de pronkbeker. Om over de beker en het wrak te vertellen, en natuurlijk over de vele andere vondsten die nu onderzocht worden. Toch ik sta vooral mee te dromen over de bijzondere geschiedenis die deze 400-jaar-oude beker hier heeft gebracht. Het is heel leuk om te merken dat zoveel bezoekers net zo gefascineerd zijn door de beker als wij.
Zwart, stuk en plat
Dat niet iedereen hem even mooi vindt, snap ik wel. Er zit een flinke deuk in, het deksel is stuk en de oorlogsgod Mars op het deksel heeft geen schild meer. Maar dat vind ik juist prachtig! Aan alles is te zien dat deze pronkbeker niet op de zolder van een grachtenpand gevonden is. Hij komt immers uit scheepswrak uit de Gouden Eeuw. De beker heeft een ruwe uitstraling, en dat past wel bij Texel.
Edelmetaal?
De Texelse duikers vonden in het zogenaamde Palmhoutwrak trouwens veel zilverwerk. Stukken van pronkbekers, kandelaren, bekers, zoutvaten; het lijkt alsof een hele collectie zilverwerk van een rijke edelman of koopman in dit schip zat. Zoiets is nooit eerder in een scheepswrak gevonden! Toch glimt er bijna niets meer van deze zilverschat. Zilver is wel een edelmetaal, maar ‘oxideert’ toch – vergelijk het maar met roesten. De meeste stukken zijn daarom pikzwart en zijn met grote bulten aan elkaar gegroeid. Dat wordt nog een flinke klus om schoon te maken.
Gouden randje
Ook de pronkbeker moest gerestaureerd worden, al was dat een stuk gemakkelijker. De beker is namelijk verguld: er zit een gouden laagje over het zilverwerk. En omdat goud niet roest, was dit pronkstuk in veel betere staat. Een film van het schoonmaakproces is in de tentoonstelling te zien.
De japon
Het Palmhoutwrak staat vooral om een andere vondst bekend: de japon. Vlakbij de zilverkist werden namelijk ook verschillende kledingstukken gevonden. De meeste in slechte staat, maar er lag een japon in verrassend goede conditie. Alsof je hem zo aan zou kunnen doen. Dit beeldschone kledingstuk is één van de meest bijzondere vondsten van Europa. De japon wordt momenteel onderzocht en zal over een paar jaar weer bij Museum Kaap Skil te zien zijn. We weten nog niet van wie de jurk was, maar de pronkbeker was vast van dezelfde eigenaar.
Leuke gesprekken
Het is ontzettend leuk om hier met bezoekers over te praten, maar ook heel nuttig. Reacties neem ik weer mee naar het volgende project. Al gaan de gesprekken soms alle kanten op. Dan komen er bijvoorbeeld kinderen langs die van alles willen weten over de Romeinen. Of blijken mensen graag te willen weten wat mijn werk als conservator inhoudt. Zo is elke keer weer helemaal anders. Dus heb je wat te vragen: kom gewoon op dinsdag of donderdagmiddag naar Museum Kaap Skil. Mijn presentatie begint om 14.30 uur.
