Amforen onderzocht
Onlangs kregen wij een verzoek vanuit de Universiteit van Leiden om mee te werken aan onderzoek. Er bleek een studie te lopen naar amforen en wij hebben deze kruiken ook in onze collectie. De amfoor of amfora is vooral bekend uit de Oudheid. De meeste mensen kennen ze wel van Griekse en Romeinse afbeeldingen en natuurlijk van de Asterix-strip. Archeoloog Mink van IJzendoorn onderzoekt late amforen, van ver na de antieke periode, en het in onbruik raken van deze transportcontainers.
Opslag en transport
Amforen zijn vele eeuwen gebruikt voor het bewaren en vervoeren van met name wijn, olijfolie, (gedroogde) vruchten en vissaus. Ze vervulden de rol van transportcontainer tot in de vroegmoderne tijd. De wereldwijde scheepsvaart en handel in deze gewilde mediterrane producten was er afhankelijk van. Zo eindigden deze late amforen uit Spanje in verre streken, zoals de Lage Landen, Engeland, de VS, Peru, Kenia, de Filipijnen en Japan. Mink van IJzendoorn wil graag weten waarom ze vrij plotseling in onbruik zijn geraakt en waardoor ze zijn vervangen.
Aparte vorm
Amforen onderscheiden zich van andere kruiken vanwege o.a. hun ronde bodem. Met onze moderne blik denken we dan: “Dat is onhandig, ze blijven niet eens uit zichzelf staan!” Er zit echter wel degelijk een groot voordeel aan de ronde vorm: dit breekt veel minder snel dan een hoekige, platte bodem. Voor efficiënte opslag in een halfrond scheepsruim was deze vorm ook geschikt. Aan land volstond een kuil in de grond of een houten frame met gaten om zo’n kruik neer te zetten. Ook kan je amforen rollen op een dek van een schip (net als tonnen).
Klei analyseren
Archeoloog Mink van IJzendoorn heeft een flink aantal amforen uit onze collectie onderzocht, in samenwerking met Dr. Dennis Braekmans en met steun van LUF. Hij had daarvoor een speciaal scan-apparaat mee, waarmee hij de chemische samenstelling van klei waar de amfoor van gemaakt is, kan analyseren. Zo kan hij de geografische herkomst van de klei achterhalen en weet hij waar de amfoor is gemaakt, wat inzicht geeft in de overzeese handelsnetwerken waarin deze objecten circuleerden. Een deel van de kruiken in onze collectie zijn gebroken, maar dat was voor dit onderzoek juist handig. De klei was er makkelijker door te scannen. Het is leuk dat wij met onze collectie de wetenschap kunnen helpen. We werken dan ook graag mee aan dit soort verzoeken!
Meer weten
Wil je meer weten over het onderzoek van Mink van IJzendoorn? Op de website van de Universiteit Leiden kun je er meer over lezen.
