De collectie van Museum Kaap Skil bestaat voor een aanzienlijk deel uit voorwerpen en scheepsonderdelen uit de 16e, 17e en 18e eeuw. Ze zijn door duikers opgedoken van de zeebodem, waar ze onder het zand eeuwenlang bewaard zijn gebleven. Ik vind het heel indrukwekkend om te bedenken dat het allemaal gemaakt is zonder machines. Wat konden die mensen veel!
Bewondering
Als je je realiseert dat ze schepen maakten waarmee ze de halve wereld over voeren, met ruimte voor zeker 300 man bemanning, voorraden voor maanden, kanonnen om zich te verdedigen en tonnen lading, dan kun je toch niet anders dan heel veel bewondering voelen? Een zogenaamd ‘spiegelretourschip’, het belangrijkste scheepstype voor de handel op de Oost, varieerde in lengte van ruim 36 meter tot meer dan 48 meter. Toch deden ze er geen jaren over om zo’n schip te bouwen!
Verschillend doel, ander schip
Op de maquette van de Reede van Texel, in de kelder van het entreegebouw van Museum Kaap Skil, zie je allerlei verschillende scheepstypes. Allemaal waren ze halverwege de 17e eeuw in gebruik. Voor elk doel was er een ander type. Zo waren Straatvaarders, een type fluitschip, bijzonder geschikt voor de handel in het Middellandse Zeegebied. Oorlogsschepen, zoals De Zeven Provinciën van Michiel de Ruijter, hadden natuurlijk weer heel andere specificaties. Om te vissen op de Zuiderzee was een waterschip geschikt, vervoer van goederen vanaf de grote handelsschepen naar Amsterdam ging per wijdschip.
Instrumenten
Het waren in die tijd allemaal houten zeilschepen; de motor was nog niet uitgevonden. Om te navigeren gebruikten de stuurlui bijzondere instrumenten, zoals een sextant of octant. De tijd werd bijgehouden met een zandloper, die steeds omgedraaid moest worden. Bij de lange zeereizen maakte een chirurgijn onderdeel uit van de bemanning. Hij had zijn eigen instrumentarium om te kunnen opereren, amputeren of aderlaten. In de wrakken van schepen die op de Reede van Texel zijn gezonken zijn ook dit soort spullen gevonden. Je ziet ze in de tentoonstelling Wereldreis. Daar kun je ook zelf met een octant je plaats bepalen: probeer maar eens!
Exclusief handwerk
De tentoonstelling Palmhoutwrak bevat ook allerlei indrukwekkend handwerk, maar van een heel ander kaliber. De honderden voorwerpen die in dit 17e-eeuwse scheepswrak zijn gevonden, stralen stuk voor stuk een enorme rijkdom uit. Hier zijn de beste handwerklieden aan het werk geweest. Kom zelf maar kijken naar de zilveren pronkbeker, de minutieus gebreide kousen, de zijden jurken en geborduurde toiletartikelen!
