Kapmessen Museum Kaap Skil uitgeleend aan Rijksmuseum

Op maandag 18 mei is in het Rijksmuseum een tentoonstelling over het slavernijverleden geopend. Vijf kapmessen uit de collectie van Museum Kaap Skil maken onderdeel uit van de tentoonstelling. De messen zijn opgedoken uit het Schervenwrak, waarvan het ruim gevuld was met alles wat men nodig had om een plantage te stichten. In de NOS-documentaire die over de tentoonstelling is gemaakt, vertelt conservator Alec Ewing over de herkomst van de kapmessen.

Schip vol scherven

Het Schervenwrak is in 2005 door Texelse sportduikers ontdekt. Zij gaven hem deze naam vanwege de duizenden scherven van glas, aardewerk en steengoed die ze in het ruim aantroffen. Het wrak bevatte echter ook allerlei bouwmaterialen en gereedschappen, die noodzakelijk waren op suikerrietplantages. Zo vonden de duikers meerdere kisten met kapmessen.

Pieter Anthony

Uit onderzoek is gebleken dat het Schervenwrak waarschijnlijk het wrak van de Pieter Anthony is, een driemaster die in 1822 nabij Texel op een zandbank liep. Het schip zou naar de kolonie in Berbice (nu in Brits-Guyana) gaan, maar is dus niet ver gekomen. In de NOS-documentaire vertelt Alec Ewing over de lading van de Pieter Anthony. Deze bestond enerzijds uit de middelen en gereedschappen die de tot slaaf gemaakten nodig hadden en anderzijds uit de luxe goederen voor de plantagehouder.

Diverse lading

Kapmessen waren een onmisbaar gereedschap op suikerrietplantages. Tot slaaf gemaakten gebruikten ze om de metershoge stengels van het suikerriet te kappen. De messen die in het Schervenwrak zijn gevonden, zijn waarschijnlijk in Duitsland geproduceerd. Vrijwel alle goederen die in de Nederlandse kolonies gebruikt werden, werden uit Europa geïmporteerd. Hetzelfde gold voor de luxe goederen waarmee de witte slavenhouders hun Europese levensstijl zoveel mogelijk voort zetten. De diverse lading van de Pieter Anthony legt op schrijnende wijze de twee werelden binnen de plantage bloot: die van de uitgebuite tot slaaf gemaakten en die van de plantagehouders.

Documentaire

De NOS-documentaire over de totstandkoming en achtergronden van de Slavernijtentoonstelling is terug te zien op NPO Start.